ΚΟΤΣΙΑΤΗΣ
Ο Κοτσιάτης είναι κτισμένος σε μέσο υψόμετρο 280 μέτρων, στη δυτική όχθη του ποταμού Γιαλιά. Το λοφώδες τοπίο του χωριού είναι διαμελισμένο από το ποτάμιο δίκτυο του Γιαλιά.
Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού απαντώνται οι αποθέσεις του σχηματισμού Λευκάρων (μάργες, κρητίδες και μαργαϊκές κρητίδες), οι πρόσφατες αλλουβιακές αποθέσεις), και οι λάβες του πυριγενούς συμπλέγματος του Τροόδους. Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν ασβεστούχα εδάφη και ξερορεντζίνες.
Ο Κοτσιάτης δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση περί τα 380 χιλιοστόμετρα. Στην περιοχή του καλλιεργούνται τα σιτηρά (κριθάρι), τα νομευτικά φυτά, οι ελιές, τα λαχανικά (μπάμιες, πατάτες και φασολάκια) και λίγες λεμονιές. Υπάρχουν επίσης αρκετές άγονες και ακαλλιέργητες εκτάσεις. Η κτηνοτροφία είναι ανεπτυγμένη.
Από συγκοινωνιακής απόψεως, ο Κοτσιάτης συνδέεται στα βορειοδυτικά με το επίσης τουρκοκυπριακό χωριό Μαρκί (περί τα 3 χμ.), στα νοτιοανατολικά με το χωριό Αγία Βαρβάρα (περί τα 3 χμ.) και στα βορειοανατολικά με το χωριό Νήσου (περί τα 4,5 χμ.). Ο καινούργιος δρόμος Λευκωσίας – Λεμεσού, που περνά από τα ανατολικά του (περί τα 3 χμ.), τον συνδέει επίσης με τα δυο μεγάλα αστικά κέντρα.
Η περιοχή του χωριού Κοτσιάτης ήταν κατοικημένη κατά τα αρχαιότατα χρόνια, όπως αποδεικνύεται από αρχαιολογικά κατάλοιπα που βρίσκονται εκεί, αλλά και από ποικίλα ευρήματα, που χρονολογούνται στην τελευταία (τρίτη) φάση της περιόδου της Πρώιμης Χαλκοκρατίας, δηλαδή από το 2000 έως το 1850 π.Χ. Πολύ κοντά στο χωριό, στα νοτιοδυτικά του, βρίσκεται νεκροταφείο της Πρώιμης Χαλκοκρατίας III, του οποίου διάφοροι τάφοι ανεσκάφησαν το 1970. Από τον αρχαιολογικό χώρο του Κοτσιάτη προέρχονται αρκετά αγγεία και ποικίλα άλλα αντικείμενα. Μεταξύ αυτών, ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει ένα πήλινο ερυθροστιλβωτό ομοίωμα ιερού, ύψους 19 εκατοστομέτρων, που βρίσκεται σήμερα στο Κυπριακό Μουσείο. Το εύρημα αυτό, που προέρχεται από τάφο, παριστάνει μια ανθρώπινη μορφή όρθια μπροστά σε ένα μεγάλο κρατήρα ενώ στηριγμένα ψηλά πάνω σε ανάγλυφους πασσάλους υπάρχουν τρία ολόγλυφα βούκρανα. Από τάφο του Κοτσιάτη προέρχεται κι ένα δεύτερο πήλινο ομοίωμα ιερού. Και τα δυο αυτά πολύτιμα αντικείμενα συμπληρώνουν τις πληροφορίες που αντλούνται από το περίφημο ομοίωμα ιερού που προέρχεται από τον αρχαιολογικό χώρο στους Βουνούς.